..και το χρηματοκιβώτιο της Σύρου

στην Διδακτική Επίσκεψη της Γ΄τάξης

Την Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2019 το Αρσάκειο Λύκειο πραγματοποίησε την πρώτη διδακτική επίσκεψη του σχολικού έτους. Η Γ’ Τάξη, στο πλαίσιο των φιλολογικών μαθημάτων, επισκέφθηκε την έκθεση «Οι Ένοικοι» στη Βίλα Καπαντζή που διοργανώνει το ΜΙΕΤ για τον εορτασμό των 30 χρόνων συνεχούς λειτουργίας του κτιρίου ως τόπου των τεχνών και του πολιτισμού. Η έκθεση αναφέρεται στην ιστορία της βίλας, από την ανέγερσή της στις αρχές της δεκαετίας του 1890 ως κατοικίας της οικογένειας του επιφανούς ντονμέ τραπεζίτη Μεχμέτ Καπαντζή μέχρι τη σημερινή χρήση της ως Πολιτιστικού Κέντρου του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη.
Στην έκθεση παρουσιάζεται συνοπτικά το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε η Συνοικία των Εξοχών της Θεσσαλονίκης, με απαρχή την κατεδάφιση του θαλάσσιου τείχους από το 1870 και την επέκταση της πόλης προς τα ανατολικά, η ανέγερση λαμπρών αρχοντικών κατοικιών και η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία με το κέντρο της πόλης.

Η πρώτη ενότητα είναι αφιερωμένη στην ιστορία των Ντονμέδων που μεταστράφηκαν μαζικά από τον Ιουδαϊσμό στον Μωαμεθανισμό το 1666, ενώ κατά τον 19^ο αιώνα αποτελούσαν μια από τις εκσυγχρονιστικές συνιστώσες της Θεσσαλονίκης, και στην πολύπλοκη γενεαλογία της οικογένειας Καπαντζή που, στο γύρισμα προς τον 20ό αιώνα, συγκαταλέγονταν στους πλουσιότερους και πιο δραστήριους ανθρώπους της πόλης.

Η δεύτερη ενότητα της έκθεσης αναφέρεται σε πρόσωπα και γεγονότα που συνδέονται με την ιστορία της πόλης μας: από τον πρίγκηπα Νικόλαο, στρατιωτικό διοικητή της Θεσσαλονίκης το 1912-13, και την υπογραφή της ελληνοσερβικής συνθήκης συμμαχίας, μέχρι τη διαμονή των Βενιζέλου-Κουντουριώτη-Δαγκλή, την Τριανδρία δηλαδή της Προσωρινής Κυβέρνησης του 1916-17. Επίσης, αναφέρεται στη φιλοξενία του Εσάτ πασά και τη στέγαση πυρόπληκτων οικογενειών μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917.

Η έκθεση σκιαγραφεί τέλος την ιστορία του κτιρίου παρακολουθώντας την υπαγωγή του στην ανταλλάξιμη περιουσία κατά τη συνθήκη της Λωζάννης, την αγορά του από την Εθνική Τράπεζα το 1928 και την ενοικίασή του στο ελληνικό Δημόσιο για τη στέγαση του Ε΄ Γυμνασίου Αρρένων. Αναφορές γίνονται και στη νεότερη ιστορία της βίλας, στις μετασκευές της, στη δεκαετία της εγκατάλειψης (1972-82) και στην τελευταία αποκατάστασή της το 1982-88.

Στον δεύτερο όροφο του κτηρίου οι μαθητές και οι μαθήτριες διέτρεξαν και την έκθεση «ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΚΙΒΩΤΙΟ. Από την ιστορία μιας οικογένειας στην ιστορία μιας εποχής». Η ιδιαίτερα πρωτότυπη αυτή έκθεση παρουσιάζει μια ιστορία μυστηρίου όπου πρωταγωνιστεί το περιεχόμενο ενός χρηματοκιβωτίου. Ερμητικά κλειστό, ξεχασμένο για περίπου εκατό χρόνια μέσα στην αποθήκη ενός παλιού αρχοντικού της Σύρου, ανοίχτηκε πριν από τρία χρόνια, χάρη στην περιέργεια ενός ανθρώπου. Τα ευρήματα αφηγούνται την ιστορία μιας από τις πιο σημαντικές οικογένειες της Σύρας του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, μιας μεγαλοαστικής οικογένειας που κυριάρχησε στην εκπληκτική άνθηση της Σύρου τον 19ο αιώνα, με σημαντικές εμπορικές, τραπεζικές, βιομηχανικές και εφοπλιστικές δραστηριότητες καθώς και σημαίνουσα τοπική και εθνική πολιτική δράση. Εξαιρετικές φωτογραφίες, καρτ-ποστάλ κι ενθύμια ζωντάνεψαν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής!

Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Γ΄Λυκείου ξεναγήθηκαν στις εκθέσεις και στο κτήριο και στη συνέχεια εκμεταλλεύτηκαν την ηλιόλουστη ημέρα για μια βόλτα που αποτέλεσε αναγκαίο διάλειμμα στην πίεση του καθημερινού τους προγράμματος.

Οι φιλόλογοι Ιφιγένεια Αναγνώστου, Βίκτωρ Βαβαρούτσος, Γεωργία Νάνου, Παναγιώτα Πλατσή και Σοφία Χαριτίδου συνόδευσαν τα παιδιά στη διδακτική επίσκεψη.