Το απόγευμα του Σαββάτου 28 Σεπτεμβρίου 2024 πραγματοποιήθηκε το πρώτο «Σαββατοκύριακο στο Αρσάκειο», με πλήθος κόσμου να κατακλύζει το θέατρο των Σχολείων μας. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από τις Διευθύνσεις και τους εκπαιδευτικούς, καθώς και τα Δ.Σ. των Συλλόγων Γονέων των Αρσακείων Σχολείων Θεσσαλονίκης. Στο καλωσόρισμα που απηύθυνε ο Θανάσης Νευροκοπλής, Βοηθός της Επόπτριας για τα Αρσάκεια Σχολεία Θεσσαλονίκης, αφού ευχαρίστησε τους γονείς, τους παππούδες και τις γιαγιάδες των μαθητών, αλλά και πολλούς απόφοιτους και φίλους, τόνισε τη σημασία της συλλογικής αυτής πρωτοβουλίας, λέγοντας πως «το «Σαββατοκύριακο στο Αρσάκειο» γεννήθηκε από την ανάγκη της συνάντησης σε έναν κοινό τόπο (το Σχολείο μας) και της συνομιλίας όλων όσων εργάζονται για έναν κοινό στόχο (τη μόρφωση και αγωγή των παιδιών), με ένα κοινό όραμα: να στεριώσουν, να ανθίσουν και να καρποφορήσουν σε έναν κόσμο συχνά άνυδρο και παραπλανητικό.».
Ιδιαίτερη μνεία έγινε στη θεατρική ομάδα, που λειτουργεί στο πλαίσιο των Απογευματινών Ομίλων του Αρσακείου Λυκείου Θεσσαλονίκης, καθώς και στους δύο καθηγητές που καθοδήγησαν τα έντεκα παιδιά που την απαρτίζουν, τη φιλόλογο Τίνα Πλατσή και τον θεολόγο Αντώνη Νεονάκη. Για το πολύτιμο δώρο τους, την αφοπλιστικά αυθεντική «Ταραγμένη Άνοιξη», καθώς και για τη σπάνια ευκαιρία να γνωρίσουμε τον –πολλές φορές ερμητικά κλειστό στους μεγαλύτερους– κόσμο των παιδιών στην πιο ταραγμένη αλλά και συναρπαστική περίοδο της ζωής τους, την εφηβεία, εκφράστηκε οφειλετικά ένα εγκάρδιο «ευχαριστώ», για να ακολουθήσει η θεατρική παράσταση.
«Ταραγμένη Άνοιξη»
Θεατρικό σε πέντε πράξεις με πρωταγωνιστές δέκα παιδιά, δέκα «χελιδόνια», από τη Β΄ και Γ΄ τάξη του Λυκείου: την Κατερίνα, τη Σταυρούλα, την Ελένη, τη Ζωή, τη Βασιλική, τον Αλέξανδρο, τη δεύτερη Βασιλική, τη Μαριάννα, την Κωνσταντίνα και τον Μάριο-Αντώνιο. Παιδιά που γέλασαν, χόρεψαν, τραγούδησαν, κουβέντιασαν πολύ έναν ολόκληρο χειμώνα και κατάφεραν –μέσα στη δημιουργική ασφάλεια και τη θέρμη της ομάδας τους– να μετατρέψουν σε λόγο και θεατρική πράξη όσα κρύβονται και φανερώνονται στην εφηβική καθημερινότητά τους. Παιδιά που, μεσούντος του φθινοπώρου, αποφάσισαν τολμηρά και πρόθυμα να μοιραστούν μαζί μας όλες αυτές τις έγνοιες, τις χαρές, τους φόβους και τα ζόρια, τη χαρά και τα γέλια, τη ζωντάνια και την ταραχή της εφηβείας, την Ταραγμένη Άνοιξή τους.
Με όχημα το θέατρο και καύσιμο τα βιώματά τους, μεταφερμένα σε λόγο, που πότε πότε αντικριζόταν με μουσικές του Βιβάλντι, στίχους του Ελύτη και του Ρίλκε κι αποσπάσματα από το βιβλίο του Εντουάρ Λουί «Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ», έδωσαν σχήμα και μορφή στα κινήματα της ψυχής και του νου, σε όσα άλλος τρόπος δύσκολα βρίσκεται να εκφράσει. Κι έπειτα τα μοιράστηκαν απλόχερα· όχι εύκολα κι ανώδυνα, μα –το δίχως άλλο– λυτρωτικά και ανακουφιστικά. Η παράσταση των παιδιών βάδισε μέσα από στιγμές και σκηνές, άλλοτε ανάλαφρες κι άλλοτε σκοτεινές, μίλησε για τη φιλία, τον φόβο, τη βία, την απώλεια, τον έρωτα, και κορυφώθηκε σε μια ολοζώντανη σκηνή χαράς, με το κομφετί να πλημμυρίζει τα πρόσωπα που γελούσαν με την καρδιά τους κι αγκαλιάζονταν στο φλας μια στιγμιαίας φωτογραφίας, σκορπίζοντας γενναιόδωρα στους θεατές τη δική τους αγαλλίαση –κι αφήνοντας πολλά για γόνιμη σκέψη..
Η συνομιλία
Μετά την παράσταση κι ένα μικρό διάλειμμα που ακολούθησε για να καταλαγιάσει κάπως η συγκίνηση και η ψυχική φόρτιση, ξεκίνησε μια ενδιαφέρουσα και ουσιαστική συζήτηση με την καθηγήτρια Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Χριστίνα Αθανασιάδου, Πρόεδρο του Τμήματος Ψυχολογίας της ΦΛΣ του ΑΠΘ και μητέρα μαθητή μας στο Δημοτικό, με την Ψυχολόγο της Συμβουλευτικής Υπηρεσίας των Σχολείων μας, Αλεξάνδρα Παπαλαζάρου, με τα ίδια τα παιδιά της θεατρικής ομάδας, που ανέβηκαν πάλι στη σκηνή με άλλον ρόλο αυτήν τη φορά, και με το κοινό. Η συζήτηση, παίρνοντας αφορμή από τα ίδια τα λόγια των παιδιών, που μόλις είχαν ακουστεί στην παράσταση, κινήθηκε σε τρία θεματικά πεδία.
Αναζητώντας τον Εαυτό: τα εμπόδια και η εύρεσή του μέσα από τον Άλλο («Με Ψάχνω κάθε μέρα· με βρίσκω και με χάνω κάθε στιγμή»)
Παίρνοντας τα παιδιά τον λόγο, προσπάθησαν να μας περιγράψουν πώς αισθάνονται τόσο με τον ίδιο τους τον εαυτό όσο και με τους γύρω τους: «Δεν μας καταλαβαίνει κανείς…», ήταν το συλλογικό μήνυμα. Εντύπωση προκάλεσε η αγωνία τους για την εικόνα που παρουσιάζουν στους άλλους: «Όταν ήμασταν πιο μικρά, όλοι εντυπωσιάζονταν ακόμη και μ’ ένα μικρό μας βήμα, ενώ στην εφηβεία τίποτα δεν είναι αρκετό για να προκαλέσει τον θαυμασμό των γύρω μας». «Εντέλει, όμως», όπως πολύ εύστοχα τόνισε μια μαθήτρια, «το μεγαλύτερό μας εμπόδιο είναι ο ίδιος μας ο εαυτός». Στο άκουσμα της τοποθέτησης των παιδιών, υπήρξε έντονος προβληματισμός και ανταλλαγή απόψεων, που ολοκληρώθηκε με τη φράση ενός γονιού: «Είναι σημαντικό να μαθαίνουμε στους εφήβους να εντυπωσιάζουν πρώτα και κύρια τον εαυτό τους και όχι τους άλλους. Κάτι, που μπορεί να επιτευχθεί, μόνο εάν εμείς, οι γονείς τους, τους αγαπάμε για όλα αυτά που είναι και όχι γι’ αυτά που ονειρευόμαστε πως θα γίνουν». Στη συνέχεια, η κ. Αθανασιάδου υπογράμμισε πως «η εφηβεία είναι ένα μεγάλο –και ίσως το πιο ταραγμένο– κεφάλαιο στη ζωή των ανθρώπων. Τόσο οι έφηβοι όσο και οι γονείς τους, έρχονται αντιμέτωποι με καινούργιες προκλήσεις, ενώ ταυτόχρονα ο κόσμος δημιουργεί απαιτήσεις, δίχως να ορίζει σαφείς διαδρομές ούτε στη μία ούτε στην άλλη πλευρά». Κλείνοντας τον θεματικό κύκλο η κ. Παπαλαζάρου επεσήμανε ότι «κάθε άνθρωπος περνά διαφορετικά την εφηβεία του. Ακόμη και παιδιά από την ίδια οικογένεια, που έχουν μεγαλώσει στο ίδιο περιβάλλον από τους ίδιους γονείς, δεν θα την περάσουν με τον ίδιο τρόπο».
Ο εφηβικός θυμός και ο εκφοβισμός στο σχολείο – Η σχέση των εφήβων με τους ενήλικους («Βαρέθηκα να μου λες…» / «Ξέρω ότι νοιάζεσαι και προσπαθείς να με βοηθήσεις…»)
Δεύτερη και σημαντική στάση της συζήτησης, οι σχέσεις των εφήβων μεταξύ τους. Ούτε ένας μήνας από την έναρξη της σχολικής χρονιάς, και τα περιστατικά σχολικής βίας και εκφοβισμού μονοπωλούν την καθημερινή ειδησεογραφία. Γιατί οι έφηβοι έχουν τόσο θυμό μέσα τους; Είναι άραγε ο κόσμος των ενηλίκων τόσο σκληρός και βίαιος, που λειτουργεί ως παράδειγμα και στα παιδιά; Τα παιδιά άρχισαν να απαντούν με θέρμη! «Το να γίνει κάποιος νταής είναι ένας τρόπος να επιβιώσει». «Κανένα παιδί δεν είναι κακό», τόνισε μια άλλη μαθήτρια, «απλά επιλέγει να εκφραστεί με διαφορετικό τρόπο». «Όχι στην κυριαρχία του φόβου, όχι στη σιωπηρή αποδοχή της βίας· υπάρχει επιλογή και με θάρρος θα την υποστηρίζουμε!», συμφώνησαν όλοι. Παίρνοντας τον λόγο η κ. Αθανασιάδου, τόνισε πόσο σημαντικός σε αυτή την περίπτωση είναι ο ρόλος τόσο της οικογένειας όσο και του σχολείου: «Η οικογένεια είναι αυτή που πλάθει χαρακτήρες και δίνει στα παιδιά τις βασικές αξίες και αρχές που τα καθοδηγούν για όλη τους τη ζωή. Το σχολείο οφείλει να είναι ένας χώρος που κανείς δεν πρέπει να φοβάται να μιλήσει. Είναι ανάγκη να γίνονται δράσεις και να υλοποιούνται προγράμματα πρόληψης του σχολικού εκφοβισμού, τόσο από την σχολική κοινότητα όσο και από την ίδια την οικογένεια». Τη ροή της συζήτησης εμπλούτισε με την παρέμβασή του ένας παππούς μαθήτριας από τη θεατρική ομάδα και πρώην Εισαγγελέας Ανηλίκων, λέγοντας: «Κάθε φορά που είχα απέναντί μου έναν έφηβο, ένιωθα πως έπιανα στα χέρια μου ένα πυρακτωμένο σίδερο! Αν υπάρχει κάποιο φάρμακο, που να επουλώνει τις πληγές και να κατευνάζει τον θυμό των εφήβων, αυτό δεν είναι άλλο από την αγάπη», με το κοινό να επικροτεί με θέρμη τα λεγόμενά του.
Το θέατρο στην εκπαίδευση και τη ζωή των εφήβων μαθητών («Στον θεατρικό όμιλο βρήκα τον εαυτό μου»)
Βαδίζοντας προς το τέλος της συζήτησης, την παράσταση έκλεψαν και πάλι τα παιδιά της θεατρικής μας ομάδας, καταθέτοντας σκέψεις και βιώματα –αλλά και προσωπικές εξομολογήσεις που έφεραν δάκρυα ευγνωμοσύνης για το Σχολείο και τους καθηγητές τους– από τη συμμετοχή τους στον θεατρικό όμιλο. «Γίναμε μια οικογένεια», «Μοιράστηκα σκέψεις και αγωνίες, που δεν μπορούσα να τις εξομολογηθώ σε κανέναν», «Συνειδητοποίησα ότι, εκτός από μένα, έχουν και άλλοι προβλήματα», «Στον θεατρικό όμιλο βρήκα τον εαυτό μου», ήταν μερικές από αυτές.
Στον επίλογό της η καλεσμένη μας, κ. Αθανασιάδου, έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα προς όλους: «Η συνεργασία της οικογένειας και του σχολείου είναι πολύ σημαντική και πρέπει να είναι σταθερή και συστηματική. Μπορεί τα αποτελέσματα της να μην είναι άμεσα, αλλά θα φέρουν καρπούς και θα την φτιάξουμε την άνοιξη!».
Το πρώτο «Σαββατοκύριακο στο Αρσάκειο» ολοκληρώθηκε με τη Διευθύντρια του Δημοτικού μας, Δώρα Κωνσταντινίδου, να συγχαίρει εγκάρδια όλους τους συντελεστές του -και ιδιαίτερα τα παιδιά- και να προσφέρει ως ευχαριστήριο δώρο στην καθηγήτρια Χριστίνα Αθανασιάδου για την πολύτιμη συμβολή της τον τόμο “Η αλματώδης ανάπτυξη των Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχολείων κατά την τελευταία 35ετία” μαζί με το 22ο τεύχος του περιοδικού μας “Νεογράφημα”, αφιερωμένο στην πανδημία μέσα από τα μάτια των παιδιών. Ψέμα δεν είναι το γεγονός ότι οι στίχοι του τραγουδιού των παιδιών ηχούν στη σκέψη όλων και να μας συνοδεύουν, γονιμοποιώντας τον προβληματισμό μας, ακόμη και μετά την αναχώρησή μας από την εκδήλωση.
Κι όταν η αυλαία κάποτε θα κλείσει / δεν ξέρω ποιος κοντά θα παραμείνει
στο τέλος του δρόμου μετά τη στροφή / μακάρι νά΄χω κάποιον εκεί.
Σε μια βάρκα με βαθμούς και πτυχία / κι όμως φοβάμαι την αποτυχία
άλλη μια βάση, αχ τι θα τους πω.. / μάλλον πρέπει να το κρύψω κι αυτό.
Μετά τα θρανία τι έχει / τι θ’ απογίνω και ποιος απομένει
χιλιάδες σωστά κι όμως θυμούνται το λάθος / στην ταινία της ζωής μου είμαι κομπάρσος.
Το «σ’ αγαπώ» με μυστικά κερδίζω / σε παρέες πώς θα με κρατήσω
τι να φορέσω να με συμπαθούν / πώς να τους κάνω να με αποδεχτούν.
Ψάχνω κάποιον για να μ’ αγκαλιάσει / τον κόσμο νά’ρθει κάποιος να αλλάξει
σαν ηλιαχτίδα μετά τη βροχή / όπως τα όνειρα που είχα παιδί.
Τα δεκαεφτά μου αφήστε με να ζήσω / τα όνειρά μου πρέπει να τολμήσω
θέλω ν’ ανέβω στη σκηνή της ζωής / κι εκεί να γίνω πρωταγωνιστής.
Μετά τα θρανία τι έχει / δε με νοιάζει κι η μπόρα ας έρθει
τι κι αν βρω τα σωστά, αγαπάω το λάθος / στην ταινία της ζωής μου δεν θά’μαι κομπάρσος.
