γνώση.. μνήμη.. και υπόσχεση

Ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι το Ολοκαύτωμα, η συστηματική δίωξη και εξόντωση περίπου έξι εκατομμυρίων Εβραίων από το ναζιστικό καθεστώς. Η 27^η Ιανουαρίου καθιερώθηκε ως «Ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος» με απόφαση των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να θυμόμαστε σε πόσο αποτρόπαιες πράξεις μπορούν να οδηγήσουν τον άνθρωπο ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία και ο τυφλός φανατισμός.

Έτσι, λοιπόν, στις 29 Ιανουαρίου στο Αμφιθέατρο του Σχολείου, οι καθηγήτριες Νικολέττα Σατσλή και Χαρά Τασιούλα ενημερώσαμε τους μαθητές/-τριες της Α΄Λυκείου και η συζήτηση επικεντρώθηκε στο ερώτημα: “σήμερα, γιατί είναι τόσο σημαντικό για εμάς να θυμόμαστε;”

Γιατί “βλέπουμε” τον φανατισμό να καλπάζει. “Βλέπουμε”  τη μισαλλοδοξία να εισέρχεται στην πολιτική στοχεύοντας τις μειονότητες, τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. “Βλέπουμε” το μίσος προς το διαφορετικό να εξαπλώνεται. Γιατί “βλέπουμε”, αλλά σιωπούμε μπροστά στις διακρίσεις. Γιατί “βλέπουμε” ότι πρέπει να παλέψουμε για έναν κόσμο ισότητας προς όλους. Γιατί “βλέπουμε” ότι πρέπει να είμαστε πάντα σε επαγρύπνηση.

«Γιατί είναι τόσο σημαντικό για εμάς να θυμόμαστε; Το οφείλουμε στα θύματα, το οφείλουμε όμως και στους εαυτούς μας. Η τυραννία και η κρατική αδικία δεν πρέπει να υπερισχύουν. Και όμως, εξακολουθούν να συμβαίνουν. Ακόμη και σήμερα, ορισμένες κυβερνήσεις επιδιώκουν να επιβάλουν τη θέλησή τους με τη βία και δεν διστάζουν να διαπράξουν μαζικές δολοφονίες και γενοκτονία». Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ.

Είναι, όμως, βέβαιο ότι το Ολοκαύτωμα δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί αν δεν συμμετείχαν σε αυτό εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που οργάνωσαν, σχεδίασαν, εκτέλεσαν και εξόντωσαν. Η φράση του Πρίμο Λέβι, που επιβίωσε από το Άουσβιτς, είναι χαρακτηριστική: «Τα τέρατα υπάρχουν, αλλά είναι λίγα για να είναι επικίνδυνα. Οι πιο επικίνδυνοι είναι οι απλοί υπάλληλοι, πρόθυμοι να πιστέψουν και να δράσουν χωρίς να ρωτήσουν τίποτα».

Το Ολοκαύτωμα θα μπορούσε να είχε προληφθεί; Ισως. Ένα είναι σίγουρο, ότι δεν πρέπει να επαναληφθεί. Θυμόμαστε το παρελθόν για να εξασφαλίσουμε το ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ στο μέλλον. Δεσμευτήκαμε να μην μένουμε αδιάφοροι στα βάσανα των άλλων, γιατί η σιωπή και η απάθεια είναι συνενοχή. Εμάς βαραίνει η ευθύνη και η ανάγκη να είμαστε πάντα σε επαγρύπνηση και εγρήγορση για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας όλων.

μια επίσκεψη..

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης των μαθητών σχετικά με το Ολοκαύτωμα, ομάδα μαθητών/τριών της Β΄ Λυκείου επισκέφθηκε το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, που στεγάζεται σε ένα από τα λίγα οικοδομήματα του κέντρου της Θεσσαλονίκης που επιβίωσαν από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Η ξενάγηση ξεκίνησε από το ισόγειο όπου εκτίθενται οι μνημειώδης πέτρες και επιγραφές που βρέθηκαν στην μεγάλη εβραϊκή νεκρόπολη στα ανατολικά τείχη της πόλης. Στον πρώτο όροφο παρουσιάζεται η ιστορία της εβραϊκής παρουσίας στη Θεσσαλονίκη από την ίδρυση της πόλης μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι εκθεσιακοί χώροι του πρώτου ορόφου μας έδωσαν μία συνολική εικόνα της θρησκευτικής, καθημερινής και οικονομικής ζωής των Εβραίων της πόλης. Ένας χώρος ιδιαίτερα συγκινητικός  είναι αυτός που αναφέρεται στη γενοκτονία όπως αυτή επηρέασε την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης στο σύνολο της. Περίπου 49.000 μέλη της ιστορικής αυτής κοινότητας εκτοπίστηκαν στα στρατόπεδα Άουσβιτς και Μπίρκεναου όπου και εξοντώθηκαν.

και μια ταινία…

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 14 Φεβρουαρίου, η Β΄ Λυκείου  παρακολούθησε την προβολή της ταινίας Amen (2002) που βασίζεται στην ιστορία του χημικού Κουρτ Γκέρσταϊν. Πρόκειται για ένα υπαρκτό πρόσωπο και αξιωματικό των Ες-Ες που προσπάθησε αποτυχημένα να ευαισθητοποιήσει την Καθολική εκκλησία σχετικά με το Ολοκαύτωμα. Από τη μία προμήθευε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης με το φονικό Zyklon B, ενώ ταυτόχρονα κατήγγειλε τα εγκλήματα, ενημερώνοντας τον Πάπα Πίο ΙΒ΄ ρισκάροντας έτσι την ασφάλειά του και της οικογένειάς του. Από την άλλη, ο Ρικάρντο Φοντάνα, ένας νεαρός Ιησουίτης, φανταστικός χαρακτήρας, ενσαρκώνει όλους τους κληρικούς που είχαν το σθένος να αντιταχθούν στην αγριότητα, πληρώνοντας συχνά το θάρρος τους με τη ζωή τους. Το σενάριο και η σκηνοθεσία είναι του Κώστα Γαβρά. Η ταινία κέρδισε το βραβείο Σεζάρ καλύτερου σεναρίου.

 ……………………………………………………………………………………………………………………………….

Οι δράσεις ενημέρωσης έχουν τον αντίκτυπό τους στα παιδιά και αποτυπώνονται στα λόγια τους:

“Το ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ του Ολοκαυτώματος το έχουμε ακούσει πολλές φορές στη σχολική ζωή μας και το έχουμε πει ακόμη περισσότερες, χωρίς όμως στην πράξη να έχουμε αντιληφθεί την πραγματική διάσταση των τραγικών εκείνων γεγονότων. Έτσι φέτος είχαμε την ευκαιρία, όχι να ακούσουμε ένα άλλο ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ, αλλά να έρθουμε αντιμέτωποι με μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα του παρελθόντος, ενώ στη συνέχεια αφήσαμε στην άκρη το παρελθόν και εστιάσαμε στο μέλλον, ένα μέλλον το οποίο υποσχεθήκαμε πως θα χτίσουμε εμείς με γνώμονα την αγάπη, αφού πρώτα αντισταθούμε σε αντιλήψεις του παρελθόντος που δυστυχώς τείνουν να επιστρέψουν. Όχι, δεν ήταν άλλη μια όμορφη εκδήλωση, αλλά μια συγκινητική ημέρα μνήμης που μας έκανε λίγο καλύτερους.”
Κωνσταντίνα 

“Η  ενημέρωση που παρακολουθήσαμε ήταν άκρως ενδιαφέρουσα, καθώς πληροφορηθήκαμε για γεγονότα για τα οποία ίσως δεν γνωρίζαμε, ακούσαμε τις εντυπώσεις των συμμαθητών μας οι οποίοι είχαν την τύχη να επισκεφτούν στρατόπεδο συγκέντρωσης και να δουν από κοντά το αποτύπωμα όλων αυτών των φρικτών γεγονότων. Επιπλέον, αφενός μεν συνειδητοποιήσαμε το πού μπορεί να οδηγήσει ο ρατσισμός και η βία, αφετέρου δε ευαισθητοποιηθήκαμε ακόμη περισσότερο για το ζήτημα αυτό. Είναι σημαντικό εμείς οι μαθητές, ως εκπρόσωποι της νέας γενιάς να μην αγνοούμε την ιστορία και το σκοτεινό παρελθόν προκειμένου να κτίσουμε μεγαλώνοντας ένα πιο φωτεινό μέλλον.”
Ηλιάνα