Ο φιλόλογος του Αρσακείου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης Αλέξανδρος Αλεξίου επελέγη από τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία για να συμμετάσχει στο Θερινό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (Center for Hellenic Studies) του Πανεπιστημίου Harvard που λαμβάνει χώρα στο ελληνικό παράρτημα του Κέντρου, στο Ναύπλιο. Εκεί, στο διατηρητέο κτήριο του παλιού Δημαρχείου, που φιλοξενεί από το 2008 το ελληνικό παράρτημα του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών, οργανώνεται κάθε καλοκαίρι Θερινό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (High School Summer Program) που απευθύνεται σε επιλεγμένους μαθητές Λυκείου του νομού Αργολίδας και σε φοιτητές του Τμήματος Κοινωνικών Επιστημών (Social Studies) του Harvard. Η γλώσσα του προγράμματος είναι η αγγλική. Στο πρόγραμμα μετέχουν και δύο μαθητές των Αρσακείων Λυκείων, καθώς και, για μια εβδομάδα, ένας καθηγητής ή μία καθηγήτρια των Αρσακείων Σχολείων.
Το θέμα του φετινού Προγράμματος ήταν «Introduction to the Study of Humanity» και διήρκεσε από τις 6 ώς τις 20 Ιουλίου. Υπεύθυνος του Προγράμματος ήταν ο δρ Νικόλας Πρεβελάκης, λέκτορας του Τμήματος Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Harvard. Στο Πρόγραμμα έλαβαν μέρος σχεδόν οι μισοί διδάσκοντες του Τμήματος, φοιτητές και μεταπτυχιακοί φοιτητές (φιλοξενούμενοι από το γενναιόδωρο ελληνικό παράρτημα του CHS), οι οποίοι δίδαξαν και καθοδήγησαν τους έλληνες μαθητές στην προσέγγιση και την έρευνα ζητημάτων πολιτικής και κοινωνικής θεωρίας. Κάθε πρωινή συνάντηση (10.00 – 13.00) ήταν αφιερωμένη και σε ένα διαφορετικό θέμα, που οι μαθητές το προετοίμαζαν από το προηγούμενο απόγευμα με την καθοδήγηση των καθηγητών και των φοιτητών του Harvard. Τα θέματα που εξετάστηκαν ήταν τα εξής:
- “Knowledge and Politics”, με αφετηρία την Πολιτεία του Πλάτωνα,
- “Morality and Justice” με βάση τα κείμενα του Καντ,
- “Freedom of Speech”, με βάση κείμενα του J.S. Mill,
- “Government and the State of Nature”, με αφορμή τον Λεβιάθαν του Χομπς και τις θεωρίες του Ρουσσώ,
- “Power, Authority and the Politician”, σύμφωνα με τον Μαξ Βέμπερ,
- “Citizenship and Immigration”, με βάση την οπτική του Joseph Carens,
- “Gender and Feminism”, με αφορμή τις πρόσφατες (2014) εμπειρίες της Chimamanda Ngozi Adichie,
- “Democracy Ancient and Modern” με βάση το βιβλίο του Benjamin Constant The Liberty of Ancients Compared with that of Moderns.
Η μέθοδος των μαθημάτων ήταν ο διάλογος, στον οποίο όλοι είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τις απόψεις και τις θέσεις τους. Πολλές φορές το μάθημα διανθιζόταν και από βιωματικές ασκήσεις και δοκιμασίες (όπως το “Prisoners Dilemma”) ή από αποσπάσματα ταινιών και λογοτεχνίας.
Την Τετάρτη 11 Ιουλίου διεξήχθη τρίωρη απογευματινή παρουσίαση εισηγήσεων (workshop) από τους διδάσκοντες, ανοιχτή και σε ευρύτερο κοινό. Το θέμα της: “Political Philosophy, Education and Citizenship”. Ο φιλόλογος Αλέξης Αλεξίου παρουσίασε το θέμα: “How is political thought taught in Greek secondary education?” (για την εισήγηση πατήστε εδώ). Ακολούθησε συζήτηση των εισηγητών με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές, τους μαθητές και το κοινό.
Όλες οι συναντήσεις και τα μαθήματα διεξήχθησαν σε ατμόσφαιρα ζηλευτής και ενθουσιώδους συμμετοχής των μαθητών του Λυκείου, εφήβων δεκαέξι-δεκαοκτώ ετών που συνομιλούσαν με έμπειρους καθηγητές του Harvard, διάσημους στο επιστημονικό τους αντικείμενο. Για όλους τους συμμετάσχοντες μαθητές ήταν ένα σημαντικό βήμα στη διεύρυνση των γνωστικών και κοινωνικών τους οριζόντων, στην τελειοποίηση των Αγγλικών τους, στην εισαγωγή τους στη συλλογική ερευνητική προσπάθεια και στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους. Κατά τον ελεύθερό τους χρόνο είχαν τη δυνατότητα να γνωρίσουν το γραφικό Ναύπλιο, αλλά και να περιηγηθούν τους ιστορικούς τόπους και τα μνημεία της Πελοποννήσου. Φιλίες δέθηκαν και σχέσεις καλλιεργήθηκαν σε αυτές τις μέρες του Θερινού Σχολείου. Το κλίμα ήταν όχι μόνο δημιουργικό, αλλά παράλληλα νεανικό και ζωογόνο, χάρις, εν πολλοίς και στην ακαταπόνητη και πάντα χαμογελαστή και πρωτότυπη Ματίνα Γκόγκα, Συντονίστρια Επικοινωνίας και Ανάπτυξης Προγραμμάτων του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών που με διάκριση και φροντίδα ρύθμιζε τα πάντα στην εντέλεια.
Οι διδάσκοντες του Harvard στέκονταν κοντά στους μαθητές με πνεύμα φιλίας και απόλυτου σεβασμού, έτοιμοι κάθε στιγμή να διαλεχθούν μαζί τους για τις απορίες, αλλά και τις ανησυχίες τους, να συγκρίνουν τις εμπειρίες τους, να ανοίξουν παράθυρα στην κατανόηση του κόσμου. Το παράδειγμά τους, παράδειγμα παιδείας με την καλύτερη έννοια του όρου, μπορεί να γονιμοποιήσει το πνεύμα και την πρακτική και της δευτεροβάθμιας ελληνικής εκπαίδευσης.
Πολύτιμη για όλους η συμμετοχή στο Θερινό Πρόγραμμα. Η ώρα του αποχαιρετισμού ήρθε με συγκίνηση και με την ελπίδα μελλοντικής επικοινωνίας και συνέχειας.