Το Σάββατο 14 Ιανουαρίου 2023 οι καθηγητές και μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου του Εργαστηρίου 5 («Χτίζουμε μουσικές γέφυρες και ‘σπάμε κούπες’») από το φετινό 9ο Παναρσακειακό Συνέδριο παρακολούθησαν στο θέατρο «Αμαλία» την θεατρική-μουσική παράσταση με τίτλο: ΤΑ «ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ»!.. ΜΙΑ ΡΕΜΠΕΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Η παράσταση, ένα εντυπωσιακό θεατρικό μονόπρακτο με τον απαράμιλλο ηθοποιό, Τάκη Χρυσικάκο, αναφερόταν στην έλευση των προσφύγων από την Μικρασία στην Ελλάδα και στην άνθιση του ρεμπέτικου τραγουδιού, μέσα από τις αφηγήσεις δύο κορυφαίων συνθετών και ερμηνευτών του είδους: του Μάρκου Βαμβακάρη και του Μιχάλη Γενίτσαρη.
Επιπλέον, την Τρίτη 17-01-2023 οι καθηγητές και μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου των Εργαστηρίων 2 («Αναζητούμε τη μνήμη της Μικράς Ασίας στο σπίτι μας, στη γειτονιά μας, στη ζωή μας») και 5 («Χτίζουμε μουσικές γέφυρες και ‘σπάμε κούπες’») επισκέφθηκαν την έκθεση του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων «ΣΗΚΩ ΨΥΧΗ ΜΟΥ»! Εικόνες και μουσικές των προσφύγων του ’22», στην Πινακοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, όπου και έγιναν δεκτοί από τον Πρόεδρο της Εταιρείας, Βασίλειο Πάππα. Στη συνέχεια ξεναγήθηκαν στην έκθεση που φιλοξενεί κειμήλια και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό με θέμα τον ξεριζωμό των Ελλήνων από την Μικρά Ασία και τη μακρά περιπέτεια αποκατάστασής τους στον ελλαδικό χώρο.
Τους μαθητές συνόδευσαν ο Διευθυντής του Αρσακείου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης, Θανάσης Νευροκοπλής, και από το Εργαστήριο 2 οι φιλόλογοι Σωσσάνα Καρανάσιου και η Υποδιευθύντρια Μαρία Φωτίου, ενώ από το Εργαστήριο 5 οι φιλόλογοι Γιώργος Αντωνόπουλος, Βίκτωρ Βαβαρούτσος και Παναγιώτα Μυτακίδου.
Παραθέτουμε τις εντυπώσεις μαθητριών που συμμετείχαν στις δύο δράσεις:
Το προηγούμενο Σάββατο παρακολουθήσαμε, στο πλαίσιο του παναρσακειακού συνεδρίου, την θεατρική-μουσική παράσταση με τίτλο: ΤΑ «ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ»!.. ΜΙΑ ΡΕΜΠΕΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Ήταν μία πολύ ευχάριστη παράσταση, γεμάτη με γνωστά αλλά και ιδιαίτερα ακούσματα από τον καιρό που το ρεμπέτικο κυριαρχούσε στον ελλαδικό χώρο. Η παράσταση μάς βοήθησε να καταλάβουμε τις συνθήκες στις οποίες αναπτύχθηκε το ρεμπέτικο αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι ρεμπέτες κυρίως κατά την διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά, όταν η λογοκρισία μπορούσε να στείλει έναν μουσικό ακόμη και στην εξορία.
Την Τρίτη επισκεφτήκαμε την έκθεση «ΣΗΚΩ ΨΥΧΗ ΜΟΥ»! Εικόνες και μουσικές των προσφύγων του ’22, στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, η οποία παρουσίαζε το ταξίδι των προσφύγων της Μικράς Ασίας σε συνδυασμό με τα τραγούδια και τις μουσικές που έφεραν μαζί τους στην Ελλάδα. Μέσα από την έκθεση κατανοήσαμε τη σημασία της μουσικής και του τραγουδιού ως ταυτότητας του προσφυγικού Ελληνισμού. Επιπλέον μάθαμε για την κοινωνική κριτική που δέχτηκαν οι πρόσφυγες από τους ομοεθνείς τους κατά τη διάρκεια του διωγμού τους από την Μικρά Ασία.
Δανάη Νανούση Β΄ Λυκείου
Αν και τα γεγονότα του 1922 χαρακτηρίζονται από μία ανατριχιαστική βαρβαρότητα και σκληρότητα, η συγκεκριμένη έκθεση κατάφερε να μου αφήσει μια πολύ γλυκιά γεύση. Με το που μπήκαμε στον χώρο που φιλοξενούσε την έκθεση, και με το που διαβάσαμε τον τίτλο που αυτή έφερε, ταξιδέψαμε «Με καράβια και βαπόρια» στην Μικρά Ασία, από όπου και ξεκίνησε το ταξίδι μας. Χωρίς να επικεντρωθούμε στον πόνο που βίωσαν οι άνθρωποι, χωρίς να κάνουμε ιδιαίτερη αναφορά στα γεγονότα που στιγμάτισαν την εποχή, φτάσαμε στην Ελλάδα του 1923, η οποία όντας γεμάτη από πρόσφυγες άρχισε να αποκτά μια διαφορετική εικόνα. Και φυσικά αυτή την εικόνα την είδαμε μέσα από φωτογραφίες, την ακούσαμε μέσα από μουσικές, αλλά και σχεδόν την αγγίξαμε χάρη στα αντικείμενα που άφησαν οι άνθρωποι αυτοί πίσω τους. Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, η ιστορία μέσα από τα σχολικά βιβλία δεν έχει καταφέρει να κερδίσει ποτέ όλη μου την προσοχή, ωστόσο όταν ακούς αντικείμενα, μουσικές, εικόνες και βιώματα να σου μιλούν και να σου αφηγούνται τα γεγονότα του παρελθόντος, απλά παραδίνεσαι…
Κωνσταντίνα Οικονόμου, Γ΄ Γυμνασίου
Με την ξενάγησή μας στην έκθεση «ΣΗΚΩ ΨΥΧΗ ΜΟΥ»!… Εικόνες και μουσικές των προσφύγων του ’22» στις 17 Ιανουαρίου, μάθαμε για τον τόπο καταγωγής των περισσότερων προσφύγων που ήρθαν στην Ελλάδα και ποιες περιοχές της χώρας μας συγκέντρωσαν το μεγαλύτερο ποσοστό προσφύγων. Γνωρίσαμε την ιστορία των ανθρώπων που επέζησαν από αυτή την μεγάλη ταλαιπωρία και διαβάσαμε πολλές μαρτυρίες. Επιπλέον, παρακολουθήσαμε βίντεο με παραδοσιακούς χορούς, ακούσαμε μουσική και τραγούδια από περιοχές της Μικράς Ασίας και είδαμε από κοντά παραδοσιακά μουσικά όργανα. Τέλος, μέσα από το πλούσιο φωτογραφικό υλικό ζωντάνεψαν οι δυσκολίες πριν και μετά την καταστροφή και οι ελπίδες των προσφύγων με την εγκατάσταση τους στην νέα πατρίδα.
Η έκθεση αυτή μας εντυπωσίασε, καθώς μάθαμε πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για την Μικρασιατική Καταστροφή και τους πρόσφυγες και μας συνεπήρε, διότι έχουμε, όπως και πολλοί Έλληνες, μακρινούς συγγενείς με καταγωγή από διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας.
Χρυσάνθη Γερογιάννη, Νίκη Καρκαλή, Β΄ Γυμνασίου
